20 Ekim 2014 Pazartesi

5.Sınıflar Sindirim Konusu Özetleri


Sindirimin Amacı :İnsanların yürümek hatta gözünü kırpmak ,düşünmek ,gibi bütün gerçekleştiridiğiği faaliyetlerde enerjiye ihtiyaç duyar .Bu enerji yediğimiz besinlerden elde edilmektedir yine ayrıca dünyayaya küçcük geldik ama zamanla büyüdük yediğimiz besinler enerji elde etmenin yanısra büyümemize ,gelişmemize ,vücudumuzun bozulan kısımlarının onarılmasına yardımcı olur.Ancak  bütün bu faydaların sağlanması için  yediğimiz besinlerin vucudumuzun her yerine dağılması gerekir ki bu ancak yediğimiz besinlerin kanımıza karışarak taşınması yoluyla olacaktır.Yediğimiz besinlerden faydalabilmemiz için besinlerin yeteri kadar küçük parçalara ayrılmasına  sindirim denir .Sindirimin gerçekleştiği organlara sindirim organları denir aşağıda sindirim organları yer almaktadır


AĞIZBesinlerin Sindirimi
Ağızda dişler, dil ve tükürük bezleri bulunur. Besinler dişler yardımı ile parçalanır ve tükürük salgısıyla ıslatılırlar. Kayganlaşan besin dil ile yutağa doğru itilir.
Ayrıca tükürüğün içinde bazı özel sıvılar bazı besinlerin sindirimini çiğnerken başlatır.
YUTAKBesinlerin Sindirimi
Ağızdan sonra gelen boşluktur. Görevi; ağzımızdan gelen besinlerin geçişi sırasında soluk borusunu kapatarak besinlerin yemek borusuna geçmesini sağlar(yutkunma ile)eğer yemek yerken yutkunmazsak besinler soluk borusuna kaçıp bizi öksürtebilir(burada sindirim olmaz)
YEMEK BORUSUBesinlerin Sindirimi
Yutakla mide arasında 20 - 25 cm uzunlukta bir borudur. Besinlerin mideye iletilmesinde görevlidir. Sindirime yardımcı salgısı yoktur.(burada sindirim olmaz)
MİDE Besinlerin Sindirimi
Sol alt karın boşluğundadır Kasılıp gevşeme hareketleri ile besinleri çalkalar, yoğurur ve bulamaç haline getirir. Salgıladığı mide öz suyu da besinlerin ezilip bulamaç haline gelmesini ve besinlerle birlikte gelen mikropların öldürülmesine yardımcı olur. Çorba halindeki bu karışımı mide, ince bağırsağa gönderir.Mide özsuyunda besinlerin sindirimini sağlyan özel sıvılar salgılanır
İNCE BAĞIRSAKBesinlerin Sindirimi
Karın boşluğunda yer alır. 6 - 7 metre uzunluğunda kıvrımlı bir kanala benzer..İnce bağırsağın mideden sonra gelen ilk bölümüne onikiparmak bağırsağı denir.İnce bağırsakta ince bağırsağa gönderilen ve içerisinde sindirimi sağlayan özel sıvı salgı maddelerininde yerdımıyla   Besinler en küçük birimlerine kadar ayrılıp kana geçmesini sağlar.yani sindirim olayı ince bağırsakta tamamlanır. İnce bağırsakta en küçük parçaya ayrılmış besinlerin ince bağırsağın etrafını çevirmiş olan kılcal kandamarlarının içerisindeki kana geçmesi olayına “emilim denir”Besin emilimi burada gerçekleşir. Besinlerin sindirilmeyen işe yaramayan  kısımları ve su,mineral ve vitaminler  posa olarak kalın bağırsağa gönderilir.
KALIN BAĞIRSAK
1,5 metre uzunluğunda kısa ve kalın bir yapısı vardır. Kalın bağırsakta sindirim olmaz. Gelen posanın içinde yemiş olduğumuz besinlerde bulunan  vitamin, su ve mineraller emilerler yani kana karışırlar kana karışırlar ki bütün vucudumuzun her yerine ulaşabilsinler   Geriye kalan ve işe yaramayan sindirilemeyen artıkları anüsten dışarı atılır.
Kalın bağırsağın ince bağırsakla birleştiği yerde apandis adı verilen bir uzantı vardır.
Apandisin mikropların etkisiyle hastalanmasına apandisit denir.
Önemli Notlar :Besinler sindirim esnasında en küçük parçalarına ayrılırken organların yapmış oldukları  çiğneme ,ezme , yoğurma ,öğütme gibi  fiziki etkiler tek başına yeterli olmamakta olup tam analamda besinlerin parçalanmasını Ağızdaki tükrük sıvısında bulunan,Mideden salgılanan mide özsuyunda bulunan ve ince bağırsağa gönderilen özel sıvı salgılar vasıtasıyla gerçekleşir sindirim organı olarak yukarıda bir çok isim saymış olsak da sindirim esasen ağız,mide ve ince bağırsakta gerçekleşir

Önemli Not:Yukarıdaki konu özetinde Sindirim organlarından ağızda,midede ve ince bağırsakta sindirimi sağlayan özel sıvılara 7.sınıfa geldiğimizde bir isim koyacağız adına enzim diyeceğiz (bu bilgi 5.sınıf düzeyinde bilmeniz gerekn bir bilgi değildir)


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder